Tarihçe

Sarayköy ilçesinin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemesine rağmen, XlV. yüzyılın sonlarına doğru Türkmen aşiret Reisi Sarıbey tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir. Sarıbey'in kendi adı ile kurduğu köyün adı, daha sonraları çeşitli değişikliklere uğrayarak günümüzde Sarayköy'e dönüşmüştür1763 yılına kadar köy olan Sarayköy, bu tarihte Aydın iline bağlı bucak olmuştur. 1867 yılında Denizli livasının kazaya çevrilmesi üzerine, Denizli'ye bağlı bir nahiye olarak statüsünü korumuş, 26 Şubat 1882 yılında Denizli'nin sancak olması üzerine bu tarihten itibaren Denizli Sancağı'na bağlı bir kaza olmuştur.

15 Mayıs 1919'da Yunanlılar'ın İzmir'i işgal ederek Aydın, Nazilli ve Sarayköy'e doğru ilerlemeleri karşısında Sarayköy Heyet-i Milliyesi zaman kaybetmeden harekete geçti. Müftü Ahmet Şükrü Yavuzyılmaz, Sarayköy ve civarında eli silah tutabilen herkesi topladı. Bu girişim sayesinde toplanan gönüllü kuvvet Menderes köprüsünü ve havalisini koruyarak, düşmanın ilerlemesini ve Denizli'ye girmesini engellemiştir. Bu günün anısı ve Sarayköylü vatanseverlerin gösterdiği kahramanlık nedeniyle bir efe heykeli yaptırılmış, bu heykel Sarayköy'ün sembolü olmuştur. Her yıl 24 Mayıs gününde bu anlamlı ve coşkulu olay tüm ilçede “Sarayköy'ün Millî Mücadeleye Katılım Günü” olarak şenliklerle kutlanmaktadır.

BELDENİN ESKİ İSİMLERİ

HOCAOĞLU, İPSİLİ, EZİNE veya EZİNEİ-İ LAZIKİYYE, EZİNEİ-İ ABAT, KAZIKLI PAZAR veya EYNER PAZARI, SARIBEY, SARAY'dır.

Coğrafik Yapı

Sarayköy Denizli merkeze 20 km mesafede kuzeyinde Buldan, doğusunda Denizli, güneyinde Babadağ, batısında Buharkent, Kuyucak ilçeleri ile çevrilidir. Aydın dağları ile Menteşe dağları arasında akan Büyük Menderes akarsuyu nedeniyle, aynı adı alan ovada yerleşilmiş, ancak bazı köyler çevredeki dağ eteklerinde sıralanmışlardır. Yüzölçümü 470 km², rakım 250 mt'dir. İlçenin kuzeyinden Büyük Menderes akarsuyu geçmektedir. Ayrıca yazın suyunu kaybeden küçük çaylar da bulunmaktadır.   Akdeniz ikliminin özelliklerinin görüldüğü ilçede, yazlar sıcak ve kurak,kışlar ise çok soğuk olmamakla beraber yağışlı geçmektedir. Sarayköy'ün Sazak Dağı ise genelde çıplak, ancak dağın ve çevresinin ağaçlandırılması için Denizli Orman Bölge Müdürlüğü'nce yoğun çalışmalar sürdürülmekte ve bu nedenle birçok fidan dikilmiş bulunmaktadır. 

EKONOMIK DURUM

İlçemizde başlıca geçim kaynakları Tarım Sektörü ve Sanayi Sektörüdür. Sarayköy ve çevresinde en gelişmiş sanayi dalı tekstildir. Dokumacılık son yıllarda Sarayköy'ün çevre köylerine de (Gerali Köyü, Acıdere Köyü, Hisar Köyü) girmiştir. Köprübaşı köyünde Selin Tekstil ve Menderes Tekstil olmak üzere 2 tekstil fabrikası bu yöntemle ürettiği tekstil mamullerini yurt dışına ihraç etmektedir. Çiftçiliğin geçim kaynağı olduğu Sarayköy de pamuk üretimi yapılmakla birlikte verimli ovasında meyve sebze üretimi de yapılmaktadır. İlçenin Hasköy köyünde 1 adet tavuk çiftliği bulunmakla beraber tekke hamamları civarında seracılık oldukça yaygındır. Sarayköy'ün Denizli'ye uzaklığı 22 km olması ulaşımı kolaylaştırmış, sanayi ürünlerinin maliyetini düşürmüş, piyasaya sunulmasını kolaylaştırmıştır. Denizli Sarayköy güzergahı üzerinde 300'e yakın sanayi tesisi bulunmaktadır. Türkiye'de sanayi açısından ön sıralarda yer alan ilimiz ülkeye bu sayede de büyük miktarda döviz girdisisağlamaktadır.

İlçemizde Turizm yönünden 2 adet termal otel ve 2 adet termal kaplıca bulunmaktadır. Yakın çevrede Kızıldere, Tekke, Yenice ılıcaları olmak üzere bu şifalı sular Büyük Menderes akarsuyu çevresinde bulunmaktadırlar. İlçemiz Karataş köyü sınırları içerisinde Kızıldere Jeotermal Santrali bulunmaktadır.

NÜFUS